50 danh
ngôn của đức Dalai Lama
TT. Thích Nhật Từ sưu tầm và dịch
TRIẾT LÝ SỐNG BÌNH DỊ
1- Hạnh
phúc không phải là thứ có sẵn. Hạnh phúc đến từ hành động của chính ta (Happiness is not something ready-made. It comes from your
own actions).
2- Nếu có
thể, hãy giúp người khác. Nếu không có thể thì ít nhất không nên hại ai (If you can, help others; if you cannot do that, at least do
not harm them).
3- Nếu bạn
muốn người khác được hạnh phúc, hãy thực tập từ bi. Nếu bạn muốn được hạnh
phúc, hãy thực tập từ bi (If
you want others to be happy, practice compassion. If you want to be happy,
practice compassion).
4- Tôn
giáo của tôi rất đơn giản. Tôn giáo của tôi là sự tử tế (My religion is very simple. My religion is kindness).
5- Hãy nhớ
rằng khi không đạt được những gì bạn muốn, đôi lúc, lại là sự may mắn tuyệt vời (Remember that not getting what you want is sometimes a
wonderful stroke of luck).
6- Thẩm
quyền tuyệt đối luôn dựa vào lý trí và sự phân tích nghiêm túc (The ultimate authority must always rest with the
individual’s own reason and critical analysis).
7- Chúng
ta có thể sống thiếu tôn giáo và thiền định, nhưng chúng ta không thể tồn tại
nếu không có tình người (We
can live without religion and meditation, but we cannot survive without human
affection).
8- Chúng
ta không bao giờ đạt được hòa bình trên thế giới, ngoại trừ chúng ta phải thực
sự có hòa bình trong chính mình (We
can never obtain peace in the outer world until we make peace with ourselves).
9- Hãy trở
nên tử tế bất cứ khi nào có thể. Trên thực tế, ai cũng có thể trở nên tử tế (Be kind whenever possible. It is always possible).
10- Nếu bạn
có sợ hãi về nỗi khổ niềm đau, bạn nên quan sát xem bạn có thể làm được gì với
nó. Nếu bạn có thể, không có gì phải lo lắng về nó. Nếu bạn không thể làm được,
lại càng không nên lo lắng về nó (If
you have fear of some pain or suffering, you should examine whether there is
anything you can do about it. If you can, there is no need to worry about it;
if you cannot do anything, then there is also no need to worry).
LỜI VÀNG
11- Nếu
không yêu thương chính mình, bạn không thể yêu thương người khác. Nếu bạn không
có từ bi đối với mình, bạn không thể phát triển lòng từ bi đối với người khác. (If
you don’t love yourself, you cannot love others. If you have no compassion for
yourself then you are not able of developing compassion for others).
12- Tiềm
năng con người vốn bằng nhau ở mỗi người. Cảm giác: “tôi không có giá trị” là
sai lầm. Hoàn toàn sai lầm. Bạn đang lừa dối chính mình. Chúng ta có năng lực
tư duy, do vậy, thử hỏi ta thiếu cái gì đây? Nếu ta có năng lực ý chí, bạn có
thể thay đổi mọi thứ. Bạn có thể nói rằng: “Bạn là chủ nhân của chính bạn.”(Human
potential is the same for all. Your feeling, “I am of no value”, is wrong.
Absolutely wrong. You are deceiving yourself. We all have the power of thought
– so what are you lacking? If you have willpower, then you can change anything.
It is usually said that you are your own master).
13- Chúng
ta phải thừa nhận rằng khổ đau của một người hoặc một quốc gia cũng là khổ đau
chung của nhân loại; hạnh phúc của một người hay một quốc gia cũng là hạnh phúc
của nhân loại. (We
must recognize that the suffering of one person or one nation is the suffering
of humanity. That the happiness of one person or nation is the happiness of
humanity).
14- Bằng
bạo lực, bạn có thể giải quyết được một vấn đề, nhưng đồng thời, bạn đang gieo
các hạt giống bạo lực khác. (Through
violence, you may ‘solve’ one problem, but you sow the seeds for another).
15- Khi con
người còn sống, chúng ta phải nghĩ đến các thế hệ tương lai: Một môi trường
sạch được xem là nhân quyền giống như bao quyền khác. Vì vậy, một phần trách
nhiệm của chúng ta về người khác là đảm bảo rằng thế giới mà ta đang sống là
khỏe mạnh, nếu không nói là khỏe mạnh hơn cái ta đã thấy (As people alive today, we must consider future generations:
a clean environment is a human right like any other. It is therefore part of
our responsibility toward others to ensure that the world we pass on is as healthy,
if not healthier, than we found it).
16- Danh
ngôn Tây Tạng có câu: “Bi kịch nên được sử dụng như nguồn sức mạnh”. Bất luận
là khó khăn nào, kinh nghiệm đau khổ ra sao, nếu chúng ta đánh mất hy vọng thì
đó là thảm họa đích thực (There
is a saying in Tibetan, “Tragedy should be utilized as a source of strength.”No
matter what sort of difficulties, how painful experience is, if we lose our
hope, that’s our real disaster).
17- Các
sinh vật đang sống trên địa cầu này, dù là con người hay con vật, là để cống
hiến, theo cách riêng của mình, cho cái đẹp và sự thịnh vượng của thế giới (The creatures that inhabit this earth-be they human beings
or animals-are here to contribute, each in its own particular way, to the
beauty and prosperity of the world).
18- Cái muỗng
không thể nếm được vị của thức ăn mà nó chứa đựng. Tương tự, người ngu không
thể hiểu được trí tuệ của người khôn, dù cho có thân cận bậc thánh (A spoon cannot taste of the food it carries. Likewise, a
foolish man cannot understand the wise man´s wisdom even if he associates with
a sage).
19- Trong
cuộc chiến vì tự do, chân lý là vũ khí duy nhất mà chúng ta sở hữu (In our struggle for freedom, truth is the only weapon we
possess).
20. Từ bi
và độ lượng không phải là dấu hiệu của yếu đuối, mà thực ra là biểu hiện của
sức mạnh (Compassion and tolerance are not a sign of weakness,
but a sign of strength).
HÃY TẬN HƯỞNG HẠNH PHÚC
21. Mỗi
ngày, khi thức dậy, bạn hãy nghĩ rằng hôm nay tôi may mắn còn sống, tôi có cuộc
sống con người quý giá, tôi sẽ không phí phạm cuộc sống này (Everyday, think as you wake up, today I am fortunate to be
alive, I have a precious human life, I am not going to waste it).
22. Tâm con
người giống như sự nhảy dù. Nó chỉ trở nên tốt đẹp nhất khi nó ở trạng thái mở
bung ra (The
mind is like a parachute. It works best when it’s open).
23. Nếu bạn
nghĩ rằng bạn quá nhỏ bé để tạo ra sự khác biệt, hãy thử ngủ với loài muỗi [rồi
bạn sẽ biết] (If
you think you are too small to make a difference, try sleeping with a mosquito).
24. Cần ghi
nhận rằng tình thương vĩ đại và các thành tựu to lớn thường dính líu đến các
rũi ro lớn (Take
into account that great love and great achievements involve great risk).
25. Hãy
dang tay ra để thay đổi nhưng nhớ đừng làm tuột mất các giá trị mà bạn có (Open your arms to change but don’t let go of your values).
26. Hãy nhớ
rằng im lặng, đôi khi, là câu trả lời tốt nhất(Remember
that silence is sometimes the best answer).
27. Hạnh
phúc con người và sự thỏa mãn con người cần phải phát xuất từ chính mình. Sẽ là
một sai lầm nếu ta mong mỏi các thỏa mãn cuối cùng đến từ tiền bạc hoặc từ máy
vi tính (Human happiness and human satisfaction must ultimately come from
within oneself. It is wrong to expect some final satisfaction to come from
money or from a computer).
28. Thật
cần thiết trong việc phát khởi thiện chí và thái độ tốt, càng nhiều càng tốt.
Với thiện chí và thái độ tốt, hạnh phúc, ngắn hạn và dài hạn, cho chính ta và
tha nhân sẽ hiện hữu (It
is very important to generate a good attitude, a good heart, as much as
possible. From this, happiness in both the short term and the long term for
both yourself and others will come).
29. Chúng
ta cần hơn một chút nữa từ bi. Nếu chúng ta không thể có từ bi thì không có
chính trị gia hay ảo thuật gia nào có thể cứu nguy hành tinh này (We need a little more compassion, and if we cannot have it
then no politician or even a magician can save the planet).
30. Giới
truyền thông cần có các lỗ mũi dài như con voi để ngửi thấy các chính trị gia,
thị trưởng, thủ tướng và nhà kinh doanh. Chúng ta cần biết thực tại, cái tốt
lẫn cái xấu, không đơn thuần chỉ là các biểu hiện bên ngoài(Media
people should have long noses like an elephant to smell out politicians,
mayors, prime ministers and businessmen. We need to know the reality, the good
and the bad, not just the appearance).
VÌ MỘT THẾ GIỚI AN BÌNH
31. Tha thứ không có nghĩa là quên đi tất cả những gì đã xảy ra. Nếu
điều gì đó xảy ra quá nghiêm trọng thì bạn cần phải tiến hành các biện pháp đối
phó. Bạn cần có các biện pháp đối phó (Forgiveness
doesn't mean forget what happened. … If something is serious and it is
necessary to take counter-measures, you have to take counter-measures).
32. Hạnh
phúc đích thực có được từ sự biết hài lòng và hòa bình nội tại. Sự hài lòng và
hòa bình nội tại chỉ có thể đạt được thông qua sự phát triển tinh thần vị tha
về tình thương, từ bi và sự diệt trừ vô minh, ích kỷ và tham lam (True happiness comes from a sense of inner peace and
contentment, which in turn must be achieved through the cultivation of
altruism, of love and compassion and elimination of ignorance, selfishness and
greed).
33. Đã đến
lúc cần giáo dục quần chúng ngừng lại các tranh cãi dưới danh nghĩa tôn giáo,
văn hóa, quốc gia và các hệ thống chính trị và kinh tế khác nhau. Đấu tranh như
thế là vô dụng và tự tử (The
time has come to educate people, to cease all quarrels in the name of religion,
culture, countries, different political or economic systems. Fighting is
useless. Suicide).
34. Tôn
giáo không có nghĩa là giới điều, đền miếu, tu viện hay các dấu hiệu bên ngoài,
vì chúng chỉ là các yếu tố hỗ trợ trong việc điều trị tâm. Khi tâm trở thành sự
thực tập, mỗi người mới thực sự là một hành giả tôn giáo (Religion does not mean just precepts, a temple, monastery,
or other external signs, for these are subsidiary factors in taming the mind.
When the mind becomes the practices, one is a practitioner of religion).
35. Tôi cảm
nhận rằng tinh hoa của thực tập tâm linh là thái độ của ta đối với tha nhân.
Khi bạn có động cơ chân thành và trong sáng, lúc ấy bạn sẽ có thái độ đúng với
tha nhân, trên nền tảng từ bi, tình thương và sự tôn trọng. Thực tập Phật pháp]
sẽ mang lại cho bạn sự nhận thức rõ ràng về tính chân như của mỗi con người và
tầm quan trọng của người khác, làm lợi lạc bởi các hành vi của bạn (I feel that the essence of spiritual practice is your
attitude toward others. When you have a pure, sincere motivation, then you have
right attitude toward others based on kindness, compassion, love and respect.
Dharma Practice brings the clear realisation of the oneness of all human beings
and the importance of others benefiting by your actions).
36. Tâm
bồ-đề là dược liệu, có khả năng làm mới và cung cấp sự sống cho mỗi chúng
sanh, những ai chỉ cần nghe đến nó. Khi bạn dấn thân hoàn thiện các nhu cầu của
tha nhân, lúc ấy các nhu cầu của bạn đang được hoàn thiện như một phó phẩm (Bodhicitta is the medicine which revives and gives life to
every sentient being who even hears of it. When you engage in fulfilling the
needs of others, your own needs are fulfilled as a by-product).
37. Từ bi
không phải là một phản ứng cảm xúc, mà là sự cam kết chắc chắn được xây dựng
trên lý trí. Do vậy, thái độ từ bi thực sự đối với tha nhân sẽ không thay đổi,
ngay cả trong tình huống bị người khác ứng xử tiêu cực. Từ bi đích thực không
dựa trên các đề án hay sự mong đợi, mà thực ra là dựa trên nhu cầu của tha nhân (Compassion is not just an emotional response but a firm
commitment founded on reason. Therefore, a truly compassionate attitude towards
others does not change even if they behave negatively. Genuine compassion is
based not on our own projections and expectations, but rather on the needs of
the other...).
38. Các vấn
nạn chúng ta đối diện ngày nay như xung đột bạo lực, sự hủy hoại thiên nhiên,
nghèo đói v.v... đều là các vấn nạn do chính con người gây ra. Các vấn nạn cần
được giải quyết bằng sự hiểu biết và nỗ lực của con người, cũng như sự phát
triển ý thức về tình huynh đệ. Chúng ta cần phát huy tính trách nhiệm phổ quát
vì nhau và vì hành tinh mà chúng ta đang chia sẻ(The
problems we face today, violent conflicts, destruction of nature, poverty,
hunger, and so on, are human-created problems which can be resolved through
human effort, understanding and the development of a sense of brotherhood and
sisterhood. We need to cultivate a universal responsibility for one another and
the planet we share).
39. Vì
chúng ta chia sẻ hành tinh nhỏ bé này, chúng ta phải học cách sống hài hòa và
hòa bình, vì nhau và vì thiên nhiên. Đó không phải là giấc mơ, mà là sự cần
thiết. Chúng ta tương thuộc nhau bằng nhiều cách. Chúng ta đã không thể sống
trong cộng đồng cô lập và không thể bỏ qua những gì đang xảy ra ngoài cộng
đồng. Chúng ta nên chia sẻ các may mắn mà chúng ta đang hưởng được (Because we all share this small planet earth, we have to
learn to live in harmony and peace with each other and with nature. That is not
just a dream, but a necessity. We are dependent on each other in so many ways,
that we can no longer live in isolated communities and ignore what is happening
outside those communities, and we must share the good fortune that we enjoy).
40. Mặc dù
tôi nhận ra rằng đạo Phật của tôi [có giá trị] giúp ta phát khởi tâm từ bi,
ngay cả đối với những ai chúng ta xem là kẻ thù, tôi tin chắc rằng mọi người có
thể phát triển thiện chí và ý thức trách nhiệm phổ quát, cùng với hay không
cùng với tôn giáo (Although
I have found my own Buddhist religion helpful in generating love and
compassion, even for those we consider our enemies, I am convinced that
everyone can develop a good heart and a sense of universal responsibility with
or without religion).
TÔN GIÁO VÀ THẾ GIỚI CỦA TÔI
41. Đây là
tôn giáo đơn giản của tôi. Không cần tu viện; không cần triết học phức tạp. Bộ
não và trái tim của chúng ta là chùa chiền của chúng ta; triết học là lòng tử
tế (This
is my simple religion. There is no need for temples; no need for complicated
philosophy. Our own brain, our own heart is our temple; the philosophy is
kindness).
42. Từ một
góc nhìn, Phật giáo là một tôn giáo. Từ phương diện khác, Phật giáo là khoa học
về tâm và không phải là tôn giáo. Phật giáo có thể là cây cầu giữa hai phương
diện vừa nêu (From
one viewpoint, Buddhism is a religion, from another viewpoint Buddhism is a
science of mind and not a religion. Buddhism can be a bridge between these two
sides).
43. Tôi
không muốn cải đạo người khác theo đạo Phật. Tất cả các tôn giáo lớn, khi hiểu
một cách đúng đắn, đều có tiềm năng phục vụ cái tốt (I don't want to convert people to Buddhism — all major
religions, when understood properly, have the same potential for good).
44. Năm
tháng trôi đi, càng ngày tôi càng tin rằng, bỏ qua các dị biệt về triết lý, các
tôn giáo có thể làm việc cùng nhau. Mỗi tôn giáo đều nhắm tới việc phục vụ nhân
sinh. Vì thế, các tôn giáo khác nhau có thể làm việc cùng nhau để phục vụ nhân
loại và đóng góp cho hòa bình thế giới (As
time passes I have firmed my conviction that all religions can work together
despite fundamental differences in philosophy. Every religion aims at serving
humanity. Therefore, it is possible for the various religions to work together
to serve humanity and contribute to world peace).
45. Các bạn
cũ ra đi, các bạn mới xuất hiện. Cũng giống như ngày tháng. Khi ngày cũ trôi
qua, ngày mới lại đến. Điều quan trọng là hãy làm cho mọi thứ có ý nghĩa: một
người bạn có ý nghĩa, hoặc một ngày có ý nghĩa (Old friends pass away, new friends appear. It is just like
the days. An old day passes, a new day arrives. The important thing is to make
it meaningful: a meaningful friend — or a meaningful day).
46. Giúp đỡ
tha nhân là cần thiết, không chỉ trong thời khóa cầu nguyện của ta, mà phải
trong đời sống thường nhật. Khi ta nhận chân rằng chúng ta không thể giúp người
khác thì điều tối thiểu ta có thể làm là dừng ngay các hành động thương tổn họ (It is necessary to help others, not only in our prayers, but
in our daily lives. If we find we cannot help others, the least we can do is to
desist from harming them).
47. Chúng
ta cần tự phê bình. [Chẳng hạn như] tôi đã làm được gì trong việc vượt qua giận
dữ, chấp dính, hận thù, hãnh diện và ganh tỵ? Đây là những điều chúng ta cần
kiểm tra trong đời sống thường nhật bằng kiến thức của lời Phật dạy (We must criticize ourselves. How much am I doing about my
anger? About my attachment, about my hatred, about my pride, my jealousy? These
are the things which we must check in daily life with the knowledge of the
Buddhist teachings).
48. Chủ
nghĩa cực đoan là kinh hãi vì nó dựa trên cảm xúc thuần túy, hơn là sự thông
minh. Nó ngăn tín đồ không thể suy tư với tư cách là các cá nhân và không vì
lợi ích của thế giới (Fundamentalism
is terrifying because it is based purely on emotion, rather than intelligence.
It prevents followers from thinking as individuals and about the good of the
world).
49. Ngày nay, chúng ta thực sự là một gia đình toàn cầu. Những gì
xảy ra trong một phần của thế giới có thể ảnh hưởng đến tất cả chúng ta. Điều
này dĩ nhiên không chỉ đúng với sự việc tiêu cực, mà còn đúng cả với các phát
triển tích cực (Today,
we are truly a global family. What happens in one part of the world may affect
us all. This, of course, is not only true of the negative things that happen,
but is equally valid for the positive developments).
50. Ngày nay, chúng ta đối diện với nhiều vấn nạn. Vài vấn nạn do
chính chúng ta tạo ra, do các phân biệt về ý thức hệ, tôn giáo, sắc tộc, tình
trạng kinh tế, hoặc do các yếu tố khác. Vì thế, đã đến lúc chúng ta cần suy
nghĩ dưới góc độ sâu sắc hơn, dưới lăng kính con người, và từ góc độ này, chúng
ta nên ghi nhận và tôn trọng tính tương đồng của người khác với tư cách là nhân
loại (Today
we face many problems. Some are created essentially by ourselves based on
divisions due to ideology, religion, race, economic status, or other factors.
Therefore, the time has come for us to think on a deeper level, on the human
level, and from that level we should appreciate and respect the sameness of
others as human beings).
N