Nhiều người trong chúng ta trở nên nghiện internet. Ta đánh mất
mình trong biển thông tin đó và ta không có mặt cho chính mình, không có mặt
cho những người thương của mình và không có mặt cho thiên nhiên. Ta có ảo tưởng
là thông qua mạng internet chúng ta có thể nối kết được với nhau, nhưng kỳ thực
ta lại càng cảm thấy cô đơn.
Ngày 10-9-2014, báo La Stampa, một trong
những tờ báo lớn nhất ở Ý đăng một bài phỏng vấn Thiền sư Nhất Hạnh.
- Thưa Thầy, đạo Phật có thể cống hiến được gì cho thế hệ kỹ thuật số hiện nay - thế hệ những người trẻ suốt ngày vùi đầu vào Internet?
- Thiền sư Thích Nhất Hạnh: Hiện nay, những người trẻ đã bỏ quá nhiều thì giờ vào
internet. Đây là căn bệnh của thời đại chúng ta. Khi ngồi hai tiếng đồng
hồ trước máy vi tính, chúng ta hoàn toàn quên là mình có một hình hài.
Internet là một phương tiện có khả năng mang lại rất nhiều lợi ích cho con
người, nhưng đồng thời nó cũng tạo ra vô số vấn đề.
Sử dụng internet là một hình thức tiêu thụ. Ta tiêu thụ thông qua
những tư tưởng, hình ảnh, âm thanh mà ta tiếp xúc được trên internet và sự tiêu
thụ đó có thể lành mạnh hoặc có thể gây tàn hại cho bản thân ta. Thực tế là chỉ
riêng lượng thông tin nhận được qua internet thôi cũng đủ khiến cho nhiều người
rơi vào tình trạng quá tải thông tin rồi.
Cũng có nhiều người trong chúng ta trở nên nghiện internet. Ta
đánh mất mình trong biển thông tin đó và ta không có mặt cho chính mình, không
có mặt cho những người thương của mình và không có mặt cho thiên nhiên. Ta có
ảo tưởng là thông qua mạng internet chúng ta có thể nối kết được với nhau,
nhưng kỳ thực ta lại càng cảm thấy cô đơn.
Chánh niệm giúp cho ta biết điều độ khi lên mạng, đồng thời cũng
giúp cho ta thấy được cái mà ta đang tiếp xúc có thật sự ích lợi hay chỉ làm
cho ta càng cô đơn và tuyệt vọng thêm. Ta tiêu thụ internet để khỏa lấp sự cô
đơn, nhưng thật ra nó chỉ làm cho tình trạng tệ hại hơn mà thôi. Thường thì khi
tiêu thụ những tin tức, quảng cáo, những phim ảnh khêu gợi và kích thích dục
tình thì ta đồng thời cũng đang đưa vào trong thân tâm ta những độc tố như giận
hờn, bạo động, sợ hãi và thèm khát.
- Theo đạo Phật thì cái ta riêng biệt là một ảo tưởng, vậy trong cái thấy đó có còn sự phân biệt giữa thiện và ác hay không?
- Trong thế kỷ thứ 20, chủ nghĩa cá nhân được đưa lên vị trí hàng
đầu và điều này đã tạo ra rất nhiều khổ đau. Chúng ta tạo ra sự phân biệt, chia
cách giữa ta và người, giữa cha và con, giữa con người và thiên nhiên, giữa
quốc gia này và quốc gia khác... Chúng ta không ý thức được mối tương quan mật
thiết giữa mình với mọi người và mọi loài xung quanh mình. Đạo Phật gọi mối
liên hệ đó là “tương tức” (“inter-being”).
Cái hiểu, cái thấy sâu sắc về tương tức chính là nền tảng của con
đường đạo đức mà đạo Phật đóng góp cho nhân loại. Những gì xảy ra cho một cá
nhân cũng ảnh hưởng tới toàn thể xã hội và cả thế giới. Với cái thấy này, sự
thực tập chánh niệm giúp cho ta phân biệt được cái gì thiện, cái gì ác, cái gì
đúng, cái gì sai. Có chánh niệm thì ta sẽ nhận ra được những tàn hại đối với
các loài gia súc, gia cầm cũng như đối với hành tinh này do ngành công nghiệp
sản xuất thịt gây ra. Ý thức được điều đó thì ăn chay là một hành động thương
yêu đối với chính mình, đối với sinh môi và đối với trái đất.
Nhiều người trong chúng ta đang chạy theo danh vọng, quyền hành,
tiền tài và sắc dục. Chúng ta nghĩ rằng những thứ đó đem lại cho ta hạnh phúc,
nhưng thực ra nó có thể dẫn chúng ta đi tới chỗ tàn hoại thân tâm mình.
Những người trẻ thường lẫn lộn giữa tình dục và tình yêu chân thật. Trên thực
tế thì tình dục có thể hủy hoại tình yêu và đưa tới sự thèm khát, cô đơn và
tuyệt vọng nhiều hơn.
Sự thực tập chánh niệm giúp chúng ta mỗi ngày hiểu sâu hơn về
người ta thương. Cái hiểu chính là nền tảng của tình thương đích thực. Chúng ta
không thể nào có được một tình thương đích thực nếu ta không hiểu được người
mình thương.
- Có thể vượt thoát sự sợ hãi về cái chết hay không?
- Gốc rễ của sự sợ hãi nằm ở cái thấy sai lạc của ta về bản chất
cái chết. Ta sợ hãi cái chết tại vì ta nghĩ rằng khi chết rồi thì ta sẽ trở
thành không. Khoa học hiện đại đã chứng minh cho ta thấy rằng: không có gì sinh
cũng không có gì diệt, tất cả đều chuyển biến không ngừng.
Quan sát một đám mây, ta có thể đặt câu hỏi: đám mây có thể chết
được không? Đám mây có thể từ "có" mà trở thành "không" hay
không? Nhìn cho sâu ta thấy đám mây chỉ có thể trở thành mưa, thành tuyết,
thành mưa đá, rồi thành hơi nước trở lại. Bản chất của chúng ta cũng giống như
bản chất của đám mây. Cũng như mưa, tuyết là sự tiếp nối của đám mây thì những
hành động, lời nói và tư tưởng mà ta chế tác ra chính là sự tiếp nối của chúng
ta.
- Chúng ta sống trong một thế giới đầy sự xung đột và bất công xã hội. Làm sao ta có thể cải thiện được tình trạng đó với tư cách một Phật tử?
- Sự xung đột và bất công trong xã hội phát sinh ra từ tâm chúng
ta. Đạo Phật cống hiến cho chúng ta những phương pháp thực tập cụ thể để nuôi
dưỡng tình thương và hạnh phúc đích thực trong ta.
Khi tình thương và hạnh phúc có mặt thì ta có thể tạo ra sự bình
an trong tự thân và góp phần vào hòa bình trên thế giới. Khi tâm ta bị cuốn đi
bởi tham vọng và sợ hãi thì bất công xã hội và bạo động sẽ phát sinh. Sự thực
tập chánh niệm giúp cho ta nuôi lớn hạnh phúc và bình an trong giây phút hiện
tại. Và đây chính là sự đóng góp tuyệt vời cho nền hòa bình thế giới và cũng
đồng thời là nền tảng để chúng ta có thể làm tốt những công tác phụng sự cho xã
hội.
- Thầy dạy cho mọi người về sự thực tập chánh niệm và chánh định, thế nhưng một tình trạng đáng lo ngại của thế giới hiện nay là tình trạng suy giảm khả năng tập trung của con người…
- Nhiều người trong chúng ta không biết làm thế nào để thật sự có
mặt cho người mình thương và cho những mầu nhiệm đang có sẵn trong giây phút
hiện tại. Tâm của ta rất dễ bị phân tán. Trong khi đó, thị trường bên ngoài
không ngừng cung cấp cho ta những phương tiện để giữ cho tâm ta luôn ở trong
tình trạng này. Thân của ta ở đây mà tâm của ta thì đang chạy theo những dự án
ở tương lai, những sầu đau của quá khứ hay những lo lắng, buồn phiền trong hiện
tại.
Cách đây không lâu, chúng tôi được mời hướng dẫn thực tập chánh
niệm cho hơn 700 nhân viên của Google tại trụ sở chính của tập đoàn này ở
California. Điều đầu tiên mà chúng tôi chia sẻ là sự thực tập dừng lại, tại vì
trong xã hội hiện nay chúng ta luôn có thói quen rong ruổi, tìm cầu. Khi chúng
ta có khả năng dừng lại, chúng ta có thể nhận diện được những gì đang xảy ra
trong thân và trong tâm mình. Và đây là cách thức để ta có thể bắt đầu chăm sóc
cho chính mình. Chúng ta đã có quá đủ những điều kiện để hạnh phúc ngay trong
giây phút hiện tại. Chỉ cần dừng lại và nhận diện những điều kiện hạnh phúc
đang có mặt thì ta có thể tiếp xúc được ngay với hạnh phúc đích thực.
REDS
VN
20 Tháng 9 2014
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét